Enkele mooie prentenboeken bij het thema armoede

Een dag met Robby
Als alleenstaande ouder heeft Robby’s moeder het niet makkelijk. Nu is Jordy ook nog eens ziek. Zoals elke ochtend wast Robby zich met koud water en moet hij zich alleen aankleden. Het ontbijt bestaat uit een glas melk en koekjes omdat het brood en de cornflakes op zijn. Op weg naar school loopt Robby voorbij de speelgoedwinkel. Als hij daar de hijskraan die hij zo graag wil, ziet staan, vraagt hij zich af of de Sint zich vergist heeft. Want de Sint bracht Robby sokken met gezichtjes op en niet hetgene wat hij echt wou, die kraan. In de klas laat de juf de kinderen vertellen wat de Sint gebracht heeft. Een trein, een pop, een raceauto, … Robby zegt niets en laat zijn mooie sokken in zijn tas zitten. De Sint heeft wel de kraan naar de klas gebracht heeft, en Robby is ongelooflijk blij. Als de kinderen zien dat Robby sokken van de Sint kreeg, zeggen ze dat dat geen speelgoed is.
'Een dag met Robby' geeft een heel realistisch maar tegelijkertijd ook heel aandoenlijk beeld van hoe het is voor een kind om op te groeien in een kansarm gezin. Dit is een van de boeken die zeker niet mag ontbreken in een sensibiliseringscampagne in de klas rond armoede. Het geeft de kleuters een heel duidelijk beeld dat het ok is om anders te zijn, en je kan ook zelf in de klas een poppenkast met sokken doen. Bovenop al die pluspunten, komt er nog eens dat het prachtig geïllustreerd is, dus niets dan goeds.

Kolet, J., Verplancke, K. (ill) (2011). Een dag met Robby. Wielsbeke: De Eenhoorn

Sam gaat, zonder zakgeld te hebben, naar de kermis. 'Nieuwe zusjes kosten handenvol geld,' zegt zijn moeder,'en vader heeft geen werk meer'. Sam kijkt verlangend naar de verschillende kermisattracties, suikerspinnen en oliebollen. 

Als hij terugkeert naar huis vindt hij in het bushokje een superman, nog netjes in de verpakking. Hij twijfelt, maar laat hem toch liggen.Totdat een meisje hem terugroept en het pakje in zijn handen stopt: 'je hebt iets vergeten', waarna Sam er dolgelukkig mee naar huis gaat. 

Dit prentenboek kadert in een drieluik, gerealiseerd i.s.m. Welzijnszorg. De andere boeken zijn gemaakt op het niveau lager en secundair onderwijs.
Het verhaal is vlot geschreven en de korte zinnetjes vormen een leuk voorleesritme.
Het personage van Sam is goed uitgediept, met de juiste en geloofwaardige emoties. Hij kijkt naar de dingen die rondom hem gebeuren en reageert er gepast op. De auteur weet de clichés van armoede te vermijden en maakt dat we nergens een gevoel van zieligheid gaan ervaren.
De prenten zijn een ander verhaal, Sam is in ongeloofwaardige lompen gekleed en de prenten zijn ook niet helemaal wat ze moeten zijn. Dit dan ook nog in contrast met de schreeuwerige kleuren.
Dit is wel jammer, want de rest van het verhaal zelf, is echt goed, en brengt de juiste boodschap over. Al bij al zou ik het verhaal wel gebruiken in de klas, maar meer focussen op het verhaal en minder op de prenten. Dit is mogelijk aangezien het toch enkel voor 5-jarigen bedoelt is. 

Elias, B. (2003). Kermis voor Sam?. Hasselt: Clavis

Tijdens mijn zoektochten in de bibliotheek van de KHLeuven en die van Eeklo, merkte ik dat er wel weinig prentenboeken zijn geschreven rond het thema armoede. Is het zo een moeilijk thema om iets rond te verzinnen? Er zijn zoveel boeken rond dood, anders zijn,.... Maar over een belangrijk, zij het wel complex thema voor kleuters, is er dan zo weinig te vinden.
Allebei deze boeken zijn geschreven in samenwerking met Welzijnszorg, wat wel wilt zeggen dat er een handleiding is bij beiden, met allerlei extra tips en ideeën voor het gebruik in de klas.
Het wordt misschien ook eens tijd dat er meer boeken verschijnen, want als je zoveel keuze hebt in de bibliotheek bij alle andere thema's, ga je als juf misschien sneller naar een thema grijpen, waar je meer dingen bij kan geven.

Kan het zijn dat we als leerkracht soms de weg van de minste weerstand kiezen. De thema's waar we van weten dat de kleuters die leuk zullen vinden. We kunnen het ook anders aanpakken denk ik dan. Je moet dan geen themaweek rond armoede doen, je integreert deze boeken en andere elementen rond armoede gewoon in andere thema's. Een dag met Robby, kan je bij het thema ziek zijn steken of bij Sinterklaas.
Kermis voor Sam? is een no brainer, bij het thema kermis natuurlijk, of het thema feest, of alles wat met leuke dingen te zien heeft.
Ik bedenk hier net dat ik hier wel allemaal mooie woorden zit te spuien, maar in de praktijk zal het sowieso wel moeilijker zijn om zo een boek bij de kinderen aan te brengen. Maar we moeten blijven proberen.